“Şamanizm ve Hakas Ölüm Maskeleri: 2000 Yıl Önceki Türkler, Konferans ve Fotoğraf Sergisi” Yapıldı

25.10.2019 Cuma günü saat 16.00'da başlayan etkinlikte TÜRKSOY Sibirya Uzmanı ve...

25.10.2019 Cuma günü saat 16.00'da başlayan etkinlikte TÜRKSOY Sibirya Uzmanı ve Sergi Küratörü Dr. Timur B. Davletov, binlerce yıl öncesinin kadim inançlarından olan Şamanizm inancının Türk kültüründeki mevcut derin etkilerini anlattı. Şamanizm literatürünün temel kavramlarından ‘şaman ve kam’ terimleri hakkında ayrıntılı bilgiler veren Davletov, şaman kelimesinin yabancı kökenli olmadığını, sanılanın aksine Türkçe kökenli bir kelime olduğunu vurguladı. Şaman kültürünün sadece Türk topluluklarını değil birçok toplumu da etkilediğini belirten Davletov, bu görüşüne kanıt olarak Helenistik kültürde Şamanizm'in izlerinin bulunduğunu çeşitli örnekler vererek ele aldı.

Batılı araştırmacıların Şamanizm çalışmalarına büyük önem verdiğine dikkati çeken Davletov, Türk araştırmacıların Şamanizm çalışmalarına hak ettiği değeri vermedikleri yönünde bir eleştiri getirdi. Davletov, Türk mitolojisinin yeterince tanıtılmadığını, motif indeksli çalışmaların yeterli seviyede ve nitelikte olmadığını vurgulayarak eleştirisini gerekçelendirirken Şamanizm’in uluslararası kültür merkezlerinde oldukça ilgi çeken bir konumda olduğunu belirtti. Türk araştırmacıların Şamanizm çalışmalarını geliştirerek Türk kültürünün tanıtılması faaliyetlerine katkı sunmaları için elverişli bir dönemde bulunulduğunu ifade etti. Davletov, konuşmasında günümüz kadın hakları savunucularının talep ettikleri hak ve özgürlüklerin birçoğunun, Türk mitolojisinde kadına verilen değer ve atfedilen toplumsal roller kapsamında binlerce yıldan beri Türk kültüründe varlığını devam ettirdiğini vurguladı.

Timur Davletov'un konuşmasının ardından söz alan Nükhet Okutan Davletov ise Sibirya coğrafyasında yaptığı alan araştırmasıyla desteklediği Hakas Ölüm Maskeleri fotoğraf projesinin ortaya çıkışı ve bu eserlerin tarihi hakkında bir konuşma yaptı. Nükhet Okutan Davletov, ölüm maskelerinin Yunan, Roma, Mısır gibi medeniyetlerde sıklıkla kullanıldığını, bu nedenle ölüm maskesi figürlerinin evrensel bir değere haiz olduğunu ifade etti. İnsanoğlunun ölüm sonrası tahayyüllerinin bir kanıtı olarak söz konusu maskelerin birçok işlevlerinin olduğunu belirten Nükhet Davletov, ölüm maskelerinin birçok kültürde kutsal kabul edildiğini vurguladı. Bu kutsallığın ise baş bölgesinin, ruhun bulunduğuna inanıldığı bölge olması nedeniyle gerçekleştiğini belirtti.

Ölüm maskelerini ölümle yaşam arasına çekilen sembolik bir sınır, yaşamı devam ettirme arzusunun bir göstergesi ve ölüme karşı sanatsal bir direniş olarak yorumlayan Nükhet Davletov, konuşmasının içeriğini çeşitli görsellerle zenginleştirdi. Ayrıca Nükhet Davletov'un hazırladığı röprodüksiyon maskeleri gösteren toplam 25 adetten oluşan bir fotoğraf sergisi düzenlendi. Nükhet Davletov'un konuşmasının ardından soru cevap bölüme geçildi. Bu bölümde katılımcıların özellikle Şamanizm hakkında yönelttiği sorulara Timur Davletov; maskelerin sembolik anlamları üzerine sorulan sorulara ise Nükhet Davletov cevap verdiler. Konuşmacılara günün hatırası olarak hediye edilen tabakların takdimi ve fotoğraf çekiminin ardından etkinlik sona erdi.