04.11.2019 tarihinde saat 16.00'da Oktay Sinanoğlu Konferans Salonunda düzenlene...
04.11.2019 tarihinde saat 16.00'da Oktay Sinanoğlu Konferans Salonunda düzenlenen konferansa konuşmacı olarak katılan İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Şaban Doğan, başta Erciyes Üniversitesi ve Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi olmak üzere çevre illerden gelen Türk Dili ve Edebiyatı bölümü öğretim üyelerinden oluşan katılımcılar ile üniversitemiz öğrencilerine Türk dünyası, Türkçenin konuşulduğu coğrafyalar, Moğolistan’da bulunan Türk yazıtları ve eserleriyle ilgili tarihî ve güncel bilgileri aktardı.
Konuşmasına Moğolistan hakkında bilgiler vererek başlayan Prof. Dr. Doğan, bu coğrafyanın Türk dili, tarihi ve kültürü üzerine yapılacak çalışmalardaki önemli konumunu vurguladı. Moğolistan'ın coğrafi yapısı, nüfus oranı, nüfusun dağıldığı yerleşim bölgeleri hakkında ayrıntılı bilgiler veren Prof. Dr. Doğan, Şaman ayinlerinin günlük hayatın bir parçası olduğunu ifade ederek göçebe kültürün kent hayatında halen devam ettiğini belirtti.
Moğolistan'da yaşayan insanların dini inanışlarından da bahseden Prof. Dr. Doğan, özellikle Ateizmin bu coğrafyada yaygın olduğunu, Moğol insanları arasında kısmen de olsa Budizm’in kabul edildiğini, bir aile de bile farklı dinlere mensup bireylerin görüldüğünü ifade etti. Prof. Dr. Doğan, dinlerin Moğol toplumunda hayatı yönlendiren temel kaynaklardan biri olmadığını, sembolik anlamları ve geleneksel birtakım ritüellerle sınırlı kaldığını vurguladı.
Moğolistan ve Moğol toplumu hakkında verdiği bu bilgilerden sonra yakın bir zamanda üç yıla yakın bir süredir Moğolistan coğrafyasında yaptığı çalışmalarının sonuçlarını içeren bir kitap yayımlamayı planladığını belirten Prof. Dr. Doğan, Moğolistan’da bulunan yazıtların son durumunu anlatarak yazıtlarla ilgili yapılması gereken çalışmalar üzerine tespit ve değerlendirmelerini aktardı. Moğolistan'da bulunan ve Köktürk dönemine tarihlendirilen, bilinen ilk Türk yazıtı olan Bugut Yazıtlarını tanıtarak yazıtların bulundukları coğrafyaların tapu senetleri olduğunu ifade etti. Bu bağlamda söz konusu yazıtların Türk kültürü için eşsiz öneminin altını çizdi.
Prof. Dr. Doğan, konferansının son bölümünde Moğolistan topraklarında bulunan eski Türk çağına ait şehir harabeleri, anıt külliyeler ve kurganlar ile ilgili güncel bilgileri aktarmasının yanı sıra bu yapıları oluşturan bark alanı, saygı yolu gibi bölümler hakkında da kapsamlı bilgiler verdi. Eski Türk kültüründe külliyelerde bulunan cesetlerin külliyelerin yapıldığı kişiye ait olmadığını ifade eden Prof. Dr. Doğan, bu durumun, adına külliye yapılan kişilerin mezarlarının düşmanları tarafından bozulmasını engellemek adına gerçekleştirildiğini belirtti.
TİKA tarafından koordine edilen kazı çalışmalarının mevcut durumunu aktararak konuşmasına devam eden Prof. Dr. Doğan, Türkiye’de arkeoloji çalışmalarının Anadolu coğrafyasıyla sınırlı kaldığını belirterek Moğolistan’da yapılacak arkeoloji çalışmalarıyla elde edilmesi kuvvetle muhtemel olan buluntularla Türkçenin erken dönemleri hakkında yeni değerlendirmeler yapabilme imkânının doğacını ifade etti. Ayrıca Kültigin ve Bilge Kağan yazıtlarının replikalarının aslına uygun olarak yapılmadığını, Moğolistan'da kazı çalışmaları yapan grupların büyük kısmını Türklerin oluşturmadığını belitti. Hun dönemine ait bir kurgandan çıkarılan altından yapılmış, el işlemeleriyle süslenmiş buluntuları tanıtan Prof. Dr. Doğan, bu buluntuların yüksek bir sanat zevkinin ürünü olduğunu vurguladı.
Bilgi, tespit ve gözlemlerin çeşitli görsellerle zenginleştirilerek aktarıldığı konferanstan sonra soru cevap bölümüne geçildi. Prof. Dr. Doğan bu bölümde, çevre illerden gelen akademisyenlerin sorduğu soruları yanıtladı. Beşerî Bilimler Fakültesi Dekanı ve Türk Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nuran Tezcan tarafından günün hatırası olarak hediye edilen çini tabak takdimi ve konferansa katılan akademisyenler ile bölümümüz öğrencilerinin hazır bulunduğu fotoğraf çekiminin ardından etkinlik sona erdi.